کۆدی سەرچاوە کراوە چییە؟

[ADEL SNJARY]

کۆدی سەرچاوە کراوە چییە؟

 

لە پیشەسازی تەکنەلۆجیا و بە تایبەتیتر لە پەرەپێدانی وێبدا، کۆدکردن ئاماژەیە بۆ پرۆسەی بەکارهێنانی زمانەکانی بەرنامەسازی کۆمپیوتەر بۆ تەرخانکردنی کارایی بۆ توخمە جیاوازەکانی ماڵپەڕێک، جۆرێک لە کۆد کە دەتوانێت لە نزیکەی هەموو پڕۆژەیەکی پەرەپێدانی وێبدا گرنگ بێت.. چی سەرچاوە کراوە کۆدێکە؟وەک بنەمایەک بۆ بەرنامەیەکی کۆمپیوتەر کاردەکات و ڕێنماییەکانی بۆ دابین دەکات لەسەر چۆنیەتی کارکردن، بۆ ئەوەی بزانیت سەرچاوە کۆدەکە چییە، و گرنگییەکەی، شوێنمان بکەوە.

 

سۆرس کۆد بریتیە لە کۆمەڵێک ڕێنمایی کە پرۆگرامەر بە بەکارهێنانی زمانەکانی پرۆگرامسازی کۆمپیوتەر دەینوسێت، کاتێک پرۆگرامەر دێڕێک یان کۆمەڵێک کۆدی سەرچاوەی نووسی، دواتر دەتوانێت لە ماڵپەڕێک، ئەپلیکەیشنێک، یان جۆرێکی تری پرۆگرامی کۆمپیوتەر جێبەجێی بکات بۆ ئەوەی ڕێنمایی پێبدات بۆ نموونە، ڕەنگە کەسێک دێڕێک لە کۆدی سەرچاوە بنووسێت کە بە ماڵپەڕێک دەڵێت بە شێوەیەکی دیاریکراو وەڵام بداتەوە کاتێک بەکارهێنەرێک کلیک لە شوێنێک دەکات لە وێبپەڕێکدا، وەک دوگمەیەک یان هایپەرلینکێک.

 

بەزۆری پرۆگرامەران سەرچاوە کۆدەکە لە بەرنامەیەکی سکریپتدا دەنووسن، وەکو وۆرد پرۆسێسەر، پاشان بە بەکارهێنانی کۆمپایەر وەریدەگێڕن بۆ فۆرماتێک کە پرۆگرامە کۆمپیوتەرییەکان بتوانن بیخوێننەوە، کاتێک کۆدی سەرچاوەکە ئەم وەرگێڕانەیان بەسەردا دێت، دواتر دەبێتە کۆدی ئۆبژێکتیڤ، بەڵام پێش کۆکردنەوە، زۆرجار کۆدەکە ئاسانترە بۆ خوێندنەوەی کۆدی سەرچاوە و تێگەیشتن لێی، چونکە باس لەو کاراییە دەکات کە پرۆگرامەر دەیەوێت زیاد بکات بۆ ماڵپەڕێک یان بەرنامەیەک دوای کۆمپایڵکردن، پرۆگرامەر دەتوانێت سەرچاوە کۆدەکە لە کۆمپیوتەرێکدا هەڵبگرێت بۆ ئەوەی لە داهاتوودا ئاماژەی پێبدات، یان لە... بنکەدراوەیەک یان لەسەر هاردەکەی، و پرۆگرامەرەکان دەتوانن کۆپی فیزیکی کۆدی سەرچاوەی خۆیان چاپ بکەن.

 

 

گرنگی کۆدی سەرچاوە

کۆدی سەرچاوە ناوەکی نەرمەکاڵاکە، ئەم نەخشەیە زمانی بەرنامەسازی پێناسە دەکات و هەر بۆیە پێویستی بە یەکدەنگی هەیە لە پەرەپێدانیدا، ئەگەرنا، مانای کێشەی بەکارهێنان و دانانی داتا هەستیارەکانی بەکارهێنەرە لە مەترسیدا.

 

ئەمە بەرپرسیارێتی پرۆگرامەرەکانە کە هەرگیز نابێت پشتگوێ بخرێت، ئاخر هێرشی گەورە بۆ سەر کۆمپانیاکان کاتێک ئەنجام دەدرێت کە تێڕوانینێکی ئاسان بۆ لاوازی بەرز هەبێت.

وەک پێشتر وتمان هەموو گەشەپێدەرێک شێوازی خۆی هەیە بۆ پەرەپێدانی ئەو کۆدە کە کاریان پێدەکات، بەو پێیەی وەک ئەوە وایە بە دەست بنووسرێت: هەندێک پیت پاک و سووک و خۆشن بۆ خوێندنەوە، هەندێکی تر ئاڵۆزن و دەتوانن لێکدانەوەی هەڵە بکەن بۆ ئەوەی مەبەستیان چییە.

 

نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە چییە؟

سەرچاوە کراوە زاراوەیەکە کە لە سەرەتادا ئاماژەیە بۆ نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە ( OSS ) نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە بریتییە لە کۆد کە بە شێوەیەک داڕێژراوە کە بۆ هەمووان بەردەست بێت و هەر کەسێک دەتوانێت کۆدەکە ببینێت و دەستکاری بکات و دابەشی بکات بەو شێوەیەی کە پێی باشە.

 

نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە بە شێوەیەکی لامەرکەزی و هاوبەش پەرەی پێدەدرێت، پشت بە پێداچوونەوەی هاوتا و بەرهەمهێنانی کۆمەڵگە دەبەستێت. زۆرجار نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە هەرزانترە و نەرمترە و تەمەنی درێژترە لە چاو هاوتا تایبەتەکانی چونکە لەلایەن کۆمەڵگاکانەوە پەرەی پێدراوە نەک لەلایەن یەک نووسەر یان کۆمپانیایەکەوە.

 

نەرمەکاڵای سەرچاوەی داخراو چییە؟

نەرمەکاڵای سەرچاوەی داخراو (نەرمەکاڵای خاوەندارێتی) ئەو نەرمەکاڵایە کە نووسەرەکەی خاوەنی هەموو مافەکانی بەکارهێنان و دەستکاریکردن و کۆپیکردنە و بەرهەمە نەرمەکاڵاکان کە مەرجەکانی نەرمەکاڵا سەرچاوە کراوەکانیان تێدا نییە بە گشتی وەک نەرمەکاڵای سەرچاوەی داخراو پۆلێن دەکرێن.

 

 

سنووردارکردنی نەرمەکاڵا سەرچاوەی داخراو

دروستکەرانی بەرهەمە نەرمەکاڵا داخراوەکان دەستڕاگەیشتن بە کۆدی سەرچاوەی نەرمەکاڵاکانیان کۆنترۆڵ دەکەن و ئەم جۆرە بەرهەمە بەزۆری لە شێوەی دووانەی جێبەجێکراو و کتێبخانەی کۆکراوەدا دەگەیەنرێت.

ڕێکەوتنی مۆڵەتی بەکارهێنەری کۆتایی بۆ نەرمەکاڵای سەرچاوەی داخراو بەزۆری بڕگەی لەخۆدەگرێت کە کۆکردنەوە یان هەر گۆڕانکارییەک لە کۆدی سەرچاوەدا قەدەغە دەکات.

نەبوونی دەستڕاگەیشتن بە کۆدی سەرچاوە تایبەتمەندییەکی باوی نەرمەکاڵا تایبەتمەندەکانە، بەڵام ناچاری نییە، و دەستڕاگەیشتن بە کۆدەکە ڕەنگە لە هەندێک حاڵەتدا بەشێک یان تەواو بێت، بەڵام بەکارهێنانی بەبێ ڕەزامەندی نووسەر نایاساییە.

 

 

خاوەنی نەرمەکاڵایەکی تایبەتمەند دەتوانێت:

 

• کۆدی سەرچاوە بخەرە بەردەستی هەمووان، بەڵام بە سنووردارکردنی یاسایی بۆ دەستکاریکردن و بەکارهێنانی.

• کۆدی سەرچاوە بخەرە بەردەستی کۆمەڵێک کەسی سنووردار: وردبینیکەر، بەرپرسانی حکومی، کڕیارە سەرەکییەکان و هتد.

• مۆڵەتی بەکارهێنانی کۆدی سەرچاوەی بەرنامەکە بەپێی ڕێکەوتنێکی دیاریکراو، بێ بەرامبەر یان بە پارە.

 

 

باوترین جۆری چییە؟

زۆربەی زۆری ئەپ و یارییە بەناوبانگەکان و نەرمەکاڵاکانی تر سەرچاوەی داخراون، بەڵام بژاردەی سەرچاوە کراوە هەیە بۆ زۆر جۆری نەرمەکاڵا، بۆیە ئەگەر بەدیلێکی سەرچاوە کراوەت دەوێت بۆ مایکرۆسۆفت ئۆفیس , دەتوانیت LibreOffice بەکاربهێنیت , لەبری بەکارهێنانی ویندۆز , دەتوانیت سیستەمی کارپێکردنی کراوەی لینوکس تاقی بکەیتەوە سەرچاوە، نموونەی سەرچاوە کراوە بەناوبانگەکانی تر بریتین لە وێبگەڕی فایەرفۆکس و پلاتفۆرمی بلۆگکردنی وردپرێس .

 

 

لایەنە باش و خراپەکانی سەرچاوە کراوە چین؟

یەکێک لە گەورەترین سوودەکانی سەرچاوە کراوە ئەوەیە کە بەزۆری بەخۆڕاییە، هەرچەندە هەندێک تایبەتمەندی و پشتگیری تەکنیکی دەتوانێت تێچووی زیادە بێت، هەروەها لەبەر ئەوەی کۆدەکە بەردەستە بۆ هەر کەسێک کە بیەوێت، هاوکاری گشتی دەتوانێت هەڵەکان چاک بکات و تایبەتمەندی زیاد بکات و کارایی لەناودا باشتر بکات ماوەیەکی تاڕادەیەک کورت.

 

 

 

بەڵام نەرمەکاڵای سەرچاوە کراوە تەواو نییە، ڕەنگە بەکارهێنانی وەک نەرمەکاڵا داخراوەکان ئاسان نەبێت و ئەگەر تووشی کێشەیەک بوویت، دەکرێت دۆزینەوەی پشتگیری تەکنیکی قورس بێت، بەتایبەتی بۆ نەرمەکاڵا کەمتر ناسراوەکان.

نەرمەکاڵا داخراوەکان ئەگەری جێگیربوون و تەرکیز لەسەر بەرهەمەکان زیاترە، وە ئەگەر پێویستت بە پاڵپشتی بێت، بەزۆری دەستگەیشتن بە خزمەتگوزاری کڕیاران ئاسانترە، بەڵام نەرمەکاڵا داخراوەکان زۆرجار پارەی تێدەچێت، وە ئەگەر هەر هەڵەیەک یان تایبەتمەندییەکی نەماوە، ئەوا دەبێت چاوەڕێی بکەیت دروستکەر بۆ چارەسەرکردنی چارەسەرکردنی کێشەکان.

ئێستا کە لە جیاوازی نێوان نەرمەکاڵاکانی سەرچاوە کراوە و سەرچاوە داخراوەکان تێگەیشتووی، دەتوانیت سوود لەو جۆرە وەربگریت کە بە باشترین شێوە پێداویستییەکانتان دابین دەکات.

 

لە کۆتاییدا،هیوادارم کە ئێوە سوودمەند بوون لەم بابەتە، و فێربوون دەربارەی کۆدی سەرچاوە، و گرنگییەکەی.

[Rasti]

کۆدی سەرچاوە کراوە Open Source Code زۆر سودی هەیە، بەڵام سودەکەی زیاتر بۆ شەریکاتی گەورەیە، بەو پێیەی ئەوانەی کە پەرەی پێ دەدەن شتی بۆ زیاد دەکەی پێویستە کۆمپانیای گەورە بن و لە سەر ئاستی تاکەکەس ئەوە ناکرێت.

زۆربەی کات کۆدەکان زۆر ئاڵۆزن و ئەگەر چی سەرچاوەکەی لەە بەر دەستت دایە بەڵام کەسانی ئاسایی لێی تێ ناگەن.

دەست خۆش بابەتێکی جوانە.

[سەرمەد]

دەست خۆش کاک @ADEL SNJARY زۆر جوان ڕونکردنەوەت بۆ کردوە.

 

لە 4/29/2023 کاتژمێر 8:55 AM دا، Rasti وتی:

زۆربەی کات کۆدەکان زۆر ئاڵۆزن و ئەگەر چی سەرچاوەکەی لەە بەر دەستت دایە بەڵام کەسانی ئاسایی لێی تێ ناگەن.

 

زۆر ڕاستە، من خۆم تێستم کردوە و ویستومە گۆڕانکاری تێدا بکەم و کۆمپایەڵی بکەمەوە نەمتوانیوە.

هۆکارەکەش ئەوەیە ڕاستە زۆر جار کۆدەکە دادەنێن، بەڵام پرۆجێکتەکە دانانێن و کۆدی فایلەکان بە جیاجیا دادەنێن، 

واتە ئەگەر بتەوێ کۆمپایڵی بکەیتەوە پێویستە Project ێکی نوێ دروست بکەیتەوە و فایل بە فایل دروستی بکەیتەوە ئەمەش زانیاری و کاتێکی زۆری دەوێ.

[کارێز]

زۆر تێنەگەیشتم، کە سۆفتوێرێك دروست دەکەن چۆن سەرچاوەی کۆدەکەی دادەنێن، ئەگەر سۆفتوێرەکە بەناوبانگ بێت. دواتر دەبێت بڕۆنە ماڵەوە دابنیشن.

[ADEL SNJARY]

6 کاتژمێر لەمەوپێش، کارێز وتی:

زۆر تێنەگەیشتم، کە سۆفتوێرێك دروست دەکەن چۆن سەرچاوەی کۆدەکەی دادەنێن، ئەگەر سۆفتوێرەکە بەناوبانگ بێت. دواتر دەبێت بڕۆنە ماڵەوە دابنیشن.

 

 

لە ماڵەوە دانانیشن برا گوڵ 

بۆ نموونە سکرێپتی ۆورد پرێس Wordpress خۆی خۆڕایە بەڵام هەزاران ڕووکار و پڵاگینی بە پارەیە و قازانج لە زۆر شوێن و کۆمپانیا دەکا کە ڕووکار و پڵاگینی بۆ دروست دەکەن و زۆربەی ماڵپەرە گەورە جیهانیەکانیش بەکاری دێنن و دڵنیابە کە بە پارەیەکی زۆر کڕاوە چونکە بە پارەکە زۆر شتی زیاترە وەک لە خۆڕاییەکە 

[کارێز]

لە 5/5/2023 کاتژمێر 1:39 AM دا، ADEL SNJARY وتی:

بۆ نموونە سکرێپتی ۆورد پرێس Wordpress خۆی خۆڕایە بەڵام هەزاران ڕووکار و پڵاگینی بە پارەیە و قازانج لە زۆر شوێن و کۆمپانیا دەکا کە ڕووکار و پڵاگینی بۆ دروست دەکەن

لەو لایەنەوە ڕاستە، من مەبەستم شتێکیتر بوو بە نمونە ئەو سۆفتوێرانەی کە بۆ کۆمپیوتەر دروست دەکرێن.