زەها حدید خەڵاتی پادشای ئاڵتونی ٢٠١٦ی وەرگرت

پەیمانگای مەلەکی بەریتانی بۆ ئەندازیاری تەلارسازی ڕایگەیاند کە زەها حدید دەبێتە خاوەنی مەدالیای پادشایی ئاڵتونی (Royal Gold Medal) بۆ ساڵی ٢٠١٦، بەمەش دەبێتە یەکەم ئافرەت کە ئەو خەڵاتەی پێ دەبەخشرێت.

زەها حدید کە بە کارە دراماتیکی و ئۆرگانیەکانی ناسراوە، گشت کارەکانی داینامیکیەت و تازەگەری پێوە دیارە و بەردەوام لە سەر پەرەپێدانی ئەو جۆرە ستاییڵە کردوە.

وەک ڕێزێک بۆ ئەو هەوڵ و کۆششەی کە بە درێژایی ژیانی ئەنجامی داوە، پادشای بەریتانیا بە شەخسی واژۆی لە سەر پێدانی ئەو خەڵاتە کردووە بە زەها حدید، ئەم خەڵاتەش بە گشتی دەدرێت بە کەسێک یان چەند کەسانێک کە کاریگەریان هەبووە لە سەر ڕێچکەی تەلارسازی لە جیهان دا ، کە لە ساڵی ١٨٤٨ ەوە ئەم خەڵاتە دابەش دەکرێت.

لە ساڵی ٢٠٠٠ دا ئەم خەڵاتە  دراوە بە فرانگ گێری (Frank Gehry) و لە ١٩٨٣ دا دراوە بە نۆرمان فۆستەر (Norman Foster) و لە ساڵی ١٩٤١ دا دراوە بە فرانک لوید ڕایت (Frank Lloyd Wright) و لە ١٨٥٩ش دادراوە بە جۆرج گێلبێرت سکۆت (George Gilbert Scott).

سەرۆکی RIBA و جەین دەنکان (Jane Duncan) کە سەرۆکی لیژنەی دیاریکردنەکە بوو ڕایگەیاند:

"زەها هێزێکی لە بن نەهاتوو و زانایەکی جیهانیە لە تەلارسازیدا، کە بە چەندین شێوە خزمەتی ئەو بوارەی کردوە لە دیزاینی بینا دا لە دیزاینی ئەساسی ناو ماڵ، پێڵاو، سەیارە و خشڵ دا، بە شێوەیەک کە چەندین براندی جیهانی ئاواتەخواز بوون دیزاینیان لە لایەن ئەم خانمەوە بۆ بکرێت، بۆیە خۆمان بە خۆشحاڵ دەزانین کە ئەو خەڵاتە دەبەخشینە ئەم خانمە ناوازەیە، و بەردەوام چاوەڕێی باشتریشی لێ دەکەین"

هەروەها زەها حدید سەبارەت بەو خەڵاتە ڕایگەیاند :

"من خۆم زۆر بە خۆشحاڵ دەزانم کە خەڵاتی پادشای ئاڵتونی ساڵی ٢٠١٦ بە من دەبەخشرێت، بە تایبەت کە یەکەم ئافرەت بم ئەو خەڵاتە وەرگرم. هەروەها زۆر سوپاسی پیتەر کۆک (Peter Cook) و لویزا هیوتن (Louisa Hutton) و دەیڤید شیپەرفێڵد (David Chipperfield) دەکەم کە ناوی منیان پاڵاوت و سوپاسی جەین دەنکان (Jane Duncan) یش دەکەم کە خەڵاتەکەی پێ بەخشیم. ئەمەش بە واتای ئەوە نایەت کە ئەو کارە زۆر ئاسانە، زۆر جار چەندین کێشە لە دیزاینەکاندا هاتۆتە پێشەوە و چەندین گرفت لە جێبەجێ کردن دا دروست بوون بەڵام سەرەڕای ئەمانە من خۆم بە خۆشحاڵ دەزانم بە وەرگرتن ئەو خەڵاتە و بەردەوام دەبم لە هەوڵ و تازەگەری".

کورتەیەک لە ژیانی:

زەها لە ساڵی ١٩٥٠ دا لە شاری بەغداد لە دایک بووە و سەرەتای چوونە ناو تەلارسازیەوە لە ساڵی ١٩٧٢ دا بوو بۆ پەیوەندی کردنی بە پەیمانگای تەلارسازی پێشکەوتوو (progressive Architectural Association)  لە شاری لەندەن، پەیوەندی کرد بە ئۆفیسی مامۆستاکەیەوە ڕیم کۆڵهاس (Rem Koolhaas) و ئیلیا زێنگلیس (Elia Zenghelis) لە ڕۆتردام تا لە ساڵی ١٩٧٧ دا بوو بە شەریک لەو ئۆفیسە دا.

لە ساڵی ١٩٧٩ دا دەستی کرد بە یەکەم کاری خۆی لە لەندەن و ئۆفیسی تایبەتی خۆی دامەزراند و لەوێشەوە ناوبانگی بڵاو بۆوە بە تایبەت بە کارەکانی پیک (The Peak) لە هۆنگ کۆنگ لە ساڵی ١٩٨٣ و (Kurfürstendamm) لە بەرلین لە ساڵی ١٩٨٦ دا و کاردیف ئۆپێرا هاوس (the Cardiff Bay Opera House) ساڵی ١٩٩٤ لە وێڵز.